De StemWijzer legt je maximaal dertig stellingen voor en vergelijkt jouw standpunten vervolgens met de standpunten van de politieke partijen. De uitslag laat zien met welke partij je de meeste overeenkomst hebt.

Ja, de StemWijzer is beschikbaar in het Nederlands en het Engels. Als je een stemhulp in een andere taal wil doen, kun je op de website votematch.eu zoeken naar stemhulpen voor andere landen.

Een aantal maanden voor een verkiezing begint het proces van het maken van de StemWijzer. Allereerst wordt gekeken welke onderwerpen er spelen. Hiervoor maakt de redactie gebruik van verschillende bronnen zoals kiezersonderzoek, (concept-)verkiezingsprogramma’s, wat er op de Europese politieke agenda staat en wat speelt in nieuwsmedia. Daarnaast maken we gebruik van een lijst gezamenlijke Europese stellingen. Makers van stemhulpen uit verschillende EU-landen hebben deze set stellingen samen opgesteld. De stellingen worden voorgelegd aan partijen in alle lidstaten van de Europese Unie. Je kunt meer informatie vinden over dit op de website http://votematch.eu.

Groslijst

Op basis van deze informatie maakt de redactie van de StemWijzer een lijst van 60 tot 70 stellingen. Daarbij zorgen we voor een goede verdeling van stellingen over de onderwerpen die spelen in de Europese politiek. Ook kijken we naar een goede verdeling van ‘linkse’ en ‘rechtse’ onderwerpen. De redactie wil de stellingen ook zo duidelijk en objectief mogelijk maken. Daarom besteden we veel aandacht aan het gebruik van zo eenvoudig mogelijke taal. Hierbij laten we ons adviseren door taalwetenschappers die onderzoek hebben gedaan naar stemhulpen.

Deze lijst met 60 tot 70 stellingen leggen we vervolgens aan de partijen voor. Zij kunnen aangeven of ze het eens of oneens zijn met een stelling. Ook kunnen ze een neutrale positie innemen (‘geen van beide’). Bij elke stelling geven de partijen ook een toelichting waarom ze die positie innemen. De redactie controleert vervolgens deze stellingnames aan de hand van o.a. (concept-)verkiezingsprogramma's.

Definitieve lijst met 30 stellingen

Op basis van de antwoorden van de partijen op de groslijst selecteert de redactie 30 stellingen. Vooral stellingen waarover partijen duidelijk van mening verschillen worden in de StemWijzer opgenomen. Mochten er onderwerpen zijn waar te veel partijen het over eens zijn, dan vallen deze af. De kiezer heeft dan immers weinig te kiezen. Ook bij deze uiteindelijke selectie willen we dat de stellingen goed verdeeld zijn over de verschillende onderwerpen waarover de politiek gaat én over de verschillende politieke richtingen.

De redactie van de StemWijzer kiest onderwerpen die in de (concept-)verkiezingsprogramma’s staan, uit kiezersonderzoek naar voren komen of in de media spelen. Omdat de redactie op tijd begint met het maken van de StemWijzer kan het zijn dat zeer actuele gebeurtenissen of onderwerpen niet terugkomen in de 30 stellingen. Bij het bepalen van de onderwerpen kijken we verder naar een goede verdeling van ‘linkse’ en ‘rechtse’ onderwerpen. Tot slot moet er ook een duidelijk verschil zijn in hoe de partijen over een onderwerp denken. Wanneer dit niet het geval is heeft de kiezer namelijk weinig te kiezen.

De redactie van de StemWijzer kiest onderwerpen die, op het moment dat de StemWijzer gemaakt wordt, spelen in de Europese politiek, onder kiezers en in de media. Dit doen we op basis van verschillende bronnen: kiezersonderzoek, (concept)verkiezingsprogramma’s en nieuwsmedia. Aangezien de redactie op tijd begint met het maken van de StemWijzer kan het zijn dat zeer actuele gebeurtenissen of onderwerpen niet terugkomen in de 30 stellingen.

Vervolgens is de mate waarin partijen van mening verschillen over een onderwerp een belangrijk selectiecriterium. Wanneer partijen over een bepaald thema hetzelfde standpunt innemen, heeft het voor de redactie geen zin er een stelling over te maken. Er valt dan namelijk niets te kiezen. Ook als een onderwerp maar weinig of niet concreet voorkomt in verkiezingsprogramma’s kan het zijn dat er over het onderwerp geen stelling is.

De StemWijzer heeft tot slot niet als doel om nieuwe onderwerpen op de politieke agenda te plaatsen. Dat laten we aan partijen en kiezers zelf over. Wij gaan uit van onderwerpen die in de (politieke) discussie al een belangrijke rol spelen.

De StemWijzer vergelijkt de standpunten van alle partijen die meedoen aan de verkiezing voor het Europees Parlement. Als een politieke partij niet in de StemWijzer staat, dan is dat omdat de partij hier zelf voor kiest. 

Partijen geven zelf aan of ze het eens of oneens zijn met een stelling, of dat ze een neutrale positie innemen. Ook geven ze een toelichting voor die positie. ProDemos controleert of dit standpunt overeenkomt met de informatie in het verkiezingsprogramma van die partij en de toelichting die ze geven. Als wij hier vraagtekens bij hebben, gaan we in gesprek met de partij om te komen tot een oplossing. Partijen kunnen in de loop van de campagne hun standpunten verder uitleggen en soms ook wijzigen. Partijen kunnen hier zelf het beste een uitleg voor geven.

StemWijzer kiest voor deze antwoordcategorieën, omdat dit in onze ogen voor gebruikers het duidelijkst is. Bovendien sluit dit aan bij hoe de democratische besluitvorming werkt: je stemt voor of tegen een voorstel. Een beetje voor of een beetje tegen is dan niet van belang.

StemWijzer kiest ervoor om de vraag of je het eens bent met een stelling, te scheiden van hoe belangrijk je de stelling vindt. Dan moet je namelijk op één vraag twee antwoorden tegelijkertijd geven en dat maakt het geven van een antwoord alleen maar moeilijker. In plaats daarvan kun je bij de StemWijzer aangeven welke onderwerpen je extra belangrijk vindt. Dat kan na het beantwoorden van alle stellingen in een overzichtsscherm.

De StemWijzer kiest ervoor om dit van elkaar te scheiden: na het beantwoorden van de stellingen kun je aangeven welke onderwerpen je extra belangrijk vindt. Je krijgt daarvoor een overzichtsscherm te zien waarop alle onderwerpen van de stellingen onder elkaar staan. Het is niet verplicht om iets aan te vinken.

Op de resultatenpagina van de StemWijzer zie je van boven naar beneden een lijst van partijen. Bovenaan staat de partij die het vaakst hetzelfde standpunt heeft als jij. Onderaan staat de partij waar je het minst vaak mee eens bent.

De StemWijzer gebruikt de methode van de meeste overeenkomst. Dat werkt zo: iedere stelling waarbij gebruiker en partij hetzelfde antwoord geven, telt als een punt. Voor de stellingen waar je extra gewicht aan toekent, worden dubbele punten gerekend. Aan het eind worden alle punten opgeteld. In het resultaatscherm komt de partij met de meeste punten bovenaan te staan. Deze partij had dus het vaakst hetzelfde standpunt als jij. In de matrix onder de rangorde van partijen is precies te zien welke stellingen dat waren. Je kunt tot in detail jouw standpunten vergelijken met die van de partijen.

Wanneer in jouw uitslag het verschil tussen de hoogst scorende politieke partijen 5% of minder is, krijg je de mogelijkheid een 'shoot-out' te doen: je krijgt dan nog eens 3 of 5 stellingen om te beantwoorden. Daarmee kun je twee partijen extra met elkaar vergelijken. Wanneer meerdere partijen bij elkaar in de buurt zitten, kun je de shoot-out met meerdere combinaties van partijen doen.

Overigens is gelijkspel ook bij de shoot-out nog mogelijk: er zijn 3 of 5 stellingen met elk 3 antwoordopties. De partijen nemen 2 van de 3 opties (eens, oneens, geen van beide) in. We geven hoofdzakelijk stellingen waarbij partij X eens is en partij Y oneens. Maar wanneer je als gebruiker toevallig de derde antwoordoptie invult (vaak geen van beide, maar het kan ook eens/oneens zijn), dan kom je alsnog op een gelijkspel uit.

We doen ons best om de StemWijzer zo toegankelijk mogelijk te laten zijn voor zo veel mogelijk mensen. Dat doen we onder andere door te zorgen voor voldoende contrast in de kleurstellingen en het gebruiken van icoontjes (een duim omhoog en omlaag voor de knoppen eens en oneens). Dat is belangrijk voor bijvoorbeeld mensen die kleurenblind zijn.

We besteden veel aandacht aan de taal van de StemWijzer. We proberen de stellingen zo duidelijk en eenvoudig mogelijk te maken en moeilijke woorden te vermijden. Hierbij laten we ons bijstaan door taalwetenschappers die onderzoek hebben gedaan naar stemhulpen. Als we toch moeilijke woorden moeten gebruiken, leggen we die uit. Je kunt de uitleg lezen als je op het woord klikt.

Daarnaast kan je de StemWijzer ook hardop laten voorlezen met de ReadSpeaker webReader. Dat kan met één klik en je hoeft hiervoor geen extra software te installeren. De website is ook te gebruiken met spraaksoftware. De StemWijzer voldoet aan de richtlijn voor toegankelijke websites (WCAG2.1).

Wanneer je zó snel op de antwoorden klikt dat je er onmogelijk over hebt kunnen nadenken, gaan we ervan uit dat je de StemWijzer niet serieus hebt gevuld. In dat geval krijg je de mededeling dat je onvoldoende serieuze antwoorden hebt gegeven om er een resultaat op te kunnen baseren.

Je kunt zelf kiezen welke partijen in het resultaat worden meegenomen. Bijvoorbeeld voor alle partijen die aan de verkiezingen deelnemen, maar je kunt ook een eigen selectie maken, van ten minste drie partijen.

De StemWijzer gaat over dertig stellingen en laat op basis hiervan zien met welke partij je de meeste overeenkomst hebt. Wanneer je uitkomt bij een andere partij dan je had verwacht, kan dat betekenen dat je toch veel overeenkomsten met die partij hebt. Kijk dan bijvoorbeeld op welke punten er overeenkomsten zijn met de partijen die hoog scoren. In je resultaatscherm doe je dit door op een partij te klikken en vervolgens de stellingen open te vouwen. Misschien zet dit je aan het denken. Maar er kunnen natuurlijk hele goede redenen zijn om op een andere partij te stemmen. Bijvoorbeeld omdat je één onderwerp echt heel belangrijk vindt, of omdat je vanuit je levensovertuiging op een bepaalde partij juist wel of niet wil stemmen. De StemWijzer is slechts een hulpmiddel om inhoudelijke verschillen tussen de partijen te ontdekken. We moedigen je vooral aan om je verder te informeren!

We raden dan aan om de toelichtingen te lezen die de partijen geven over hun standpunt. Dat kan al meer duidelijkheid geven. Eventueel kun je besluiten om in dit geval 'Geen van beide' te antwoorden. Het hangt er vooral vanaf hoe zwaar die bepaalde voorwaarden voor jouzelf wegen.

Bij de Tweede Kamerverkiezing in 2023 hebben ruim 9,1 miljoen bezoekers de StemWijzer gebruikt. De 55 StemWijzers die ProDemos heeft gemaakt voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 zijn in totaal ruim 1,6 miljoen keer volledig ingevuld. De StemWijzer voor de vorige Europese verkiezingen in 2019 werd ruim 1,6 miljoen keer ingevuld. Op de dag voor de verkiezingen en op verkiezingsdag wordt de StemWijzer het meest gebruikt.

De StemWijzer bestaat sinds 1989. Destijds verscheen de StemWijzer op papier en op diskette; hij was te koop in de boekhandel. Sinds 1998 is het een website.
Voor het ontstaan van de StemWijzer waren er al andere politieke enquêtes in omloop. Zo werd een papieren variant gebruikt door docenten maatschappijleer in hun lessen. Ook werd een politieke enquête ingezet als stemhulp bij gemeenteraadsverkiezingen in Groningen.

Er zijn inmiddels al veel versies van de StemWijzer verschenen: voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer, gemeenteraden, Provinciale Staten en het Europees Parlement. Ook is er een jongerenversie genaamd Young Voice, zie www.youngvoice.nl.

Er zijn ook StemWijzers ontwikkeld in het buitenland, zoals voor Bosnië en Herzegovina, Bulgarije, Chili, Duitsland, Ecuador, Frankrijk, Georgië, Ghana, Japan, Marokko, Mexico, Mongolië, Suriname, Turkije en het Verenigd Koninkrijk.

De StemWijzer wordt gemaakt door ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat. ProDemos is een onafhankelijke, onpartijdige stichting met als doel het informeren van mensen over en het betrekken van mensen bij de democratische rechtsstaat.

Ga voor meer info naar Over StemWijzer of naar prodemos.nl/.

De StemWijzer voor de Europese Parlementsverkiezing wordt gefinancierd door ProDemos zelf met opbrengsten uit diensten die we aanbieden aan derden.

Een deel van de inkomsten van ProDemos bestaat uit subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Daarnaast ontvangt ProDemos voor afzonderlijke projecten subsidie van derden. Eigen inkomsten verwerven we door diensten aan te bieden aan gemeenten, provincies en andere opdrachtgevers.

De StemWijzer is te gebruiken met Chrome (vanaf versie 61), Firefox (vanaf versie 58), Safari (vanaf versie 8), Opera (vanaf versie 42) en IE (vanaf versie 11).
Qua besturingssysteem werkt de StemWijzer in elk geval vanaf Windows 7, Android 5.0 en iOS 10.0.

Ja, dat kan. De website https://stemwijzer.nl is geschikt voor gebruik op mobiele telefoons.

We communiceren over de StemWijzer via de socialemediakanalen van ProDemos:
• X
• Facebook
• LinkedIn
• Instagram

Bij StemWijzer nemen we privacy en kiesrecht zeer serieus. Je krijgt eerst alle stellingen te zien. Daarna vragen we of je jouw antwoorden anoniem wilt delen ten behoeve van onderzoek en evaluatie. Dat is niet verplicht. Ook zonder akkoord te gaan, kun je de uitslag bekijken. We bewaren deze gegevens op een veilige manier, en we doen niet aan reclame en profiling. We gebruiken geen cookies en geen analytics om je gebruik van de site te volgen. Lees meer in ons volledige privacystatement: https://stemwijzer.nl/privacy

Ja. StemWijzer is een merk. Het woordmerk en het woordbeeldmerk zijn geregistreerd door ProDemos bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP). De algemene term die voor de functionaliteit wordt gebruikt is stemhulp of kieshulp.

Je kunt je vraag stellen door te mailen naar stemwijzer@prodemos.nl.
Persvragen kunnen worden gesteld via voorlichting@prodemos.nl.